KAL – Rock´N´Roma
Muzička grupa Kal oformljena je 1996. Godine u Valjevu.
Kreatori eklektičnog zvuka koji nastaje simbiozom, raznolikih muzičkih žanrova, poput muzike Zapadnog Balkana, svinga, džeza, bluza i popa. Kal bend donosi jedan sasvim originalan i neodoljiv zvuk. Spoj balkanskog stila i romskog ritma. Samobitna estetika mola koju su zapadni muzički kiritčari nazvali: Rock´N´Roma, ili Gypsy Rockabilly.
Kako kaže gitarista i frontmen grupe Dragan Ristić :Brendiranje romske kulture je neophodno. Zar nam to svima u amanet nisu ostavili Bora Stanković, Mika Antić i mnogi drugi srpski umetnici koji su slavili romsku kulturu
Autentičan naziv Kal potiče iz romskog jezika i označava crno.
Festivali
Bend Kal godinama u nazad kroz svoju muziku predstavlja kulturu romskog naroda, kako u zemlji tako i u inostranstvu. Imao je čast nastupiti pred inostranom publikom na impozantnom broju veoma značajnih evropskih festivala, a neki od njih su:
Roskilde festival – Danska,
Fusion festival – Nemačka,
Berlinale festival – Nemačka,
Exit festival – Srbija,
Beogradski festival piva – Srbija,
Kustendorf filmski i musički festival – Srbija,
Nišvil džez festival – Srbija
Sziget – Mađarska
La notte di San Lorenzo – Italija
Američke turneje
Pored kolosalnih evropskih turneja Kal u svojoj dugogodišnjoj istoriji broji i dve interkontinentalne, odnosno američke turneje (2006. i 2008. godine) u toku koje su nastupali na kultnim scenama poput Džoov Pub-a u New York-u. Na istoj sceni nastupali su Richard Tompson, Lenard Cohen, Dolly Parton i mnoga drugi svetski priznati umetnici. Upravo američka turneja “krivac” je za saradnju sa jednom od najpoznatijih njujorških muzičkih atrakcija – Gogol Bordello.
Doprinos filmskom stvaralaštvu
Dragan Ristić, gitarista i frontmen grupe, osim muzikom, bavi se glumom, pozorišnom produkcijom i performansom. U mnogobrojnim popularnim filmskim ostvarenjima sarađivao je kao prevodilac za romski jezik .
Za kultno delo Emira Kusturice, Crna mačka, beli mačor, Dragan Ristić napisao je tekst pesme Bubamara koja je kasnije postala veliki hit. Takođe, Kal Bend otvorio je i prvi Kustendorf 2008. godine
Saradnja sa inostranim autorima
Produkciju albuma Kal i Radio Romanista potpisuje izvanredni Michael Nilsen.
U saradnji sa finskim bas gitaristom Sami Yaff-om osmišljeni su i realizovani mnogobrojni muzički projekti.
FRKA Festival
2014. godine, pod autorskom palicom Dragana Ristića održan je prvi FRKA festival
( Festival romske kulture i aktivizma ) u Beogradu. Ideja i koncept festivals jeste lakše implementiranje pripadnika romske zajednice u društvene tokove.
Diskografija
Tradicionalna muzika Srbije, KAL (2006.),
Radio Romanista (2009.)
Romologija (2013.).
Priznanja
Grupa Kal laureat je mnogih nagrada među kojima su:
Prvo mesto na evropskoj top-listi World Music (2007.)
Nagrada Davorin Popović– za najbolji video na prostorima bivše Jugoslavije (2007.)
Drugo mesto na evropskoj top-listi World Music (2009.)
Top 20 World Music CDs – album KAL (2009.)
Prvo mesto na evropskoj top-listi World Music – album Romologija (2014.)
Zlatna značka Kulturno prosvetne zajednice Srbije za izuzetan doprinos u oblasti kulture (2016.)
Infuzija iskonske energije i autentičnog zvuka koje vaše biće neće ostaviti ravnodušnim ni jednog trenutka – grupa Kal
– ČLANOVI BENDA –
DRAGAN RISTIĆ (Gitara, VOKAL)
Rođen je 9. septembra 1972. godine u Valjevu, Srbija. Diplomirao je na Fakultetu dramskih umetnosti na Katedri za menadžment i produkciju pozorišta, radija i kulture.
Potiče iz muzičke porodice. Otac i deda svirali su violinu, a njegova prva ljubav bila je harmonika na kojoj je odsvirao prve akorde sa samo sedam godina. Nekoliko godina kasnije, otkriva čari gitare, te naklonost ka malo specifičnijem ritmu.
Pored studija na Fakultetu dramskih umetnosti, njegova najveća strast ostaje gitara, te 1996. godine osniva grupu Kal. Autor je svih pesama i aranžmana grupe. Njegova muzika izdvaja se još na samom početku, svojim egzotičnim zvukom u koji se spaja sa tradicionalnim na vrlo autentičan i savremen način.
Koliko su note koje komponuje zarazne i radosne, govori podatak da je Kal na Festivalu u Lečesteru – Ujedinjeno Kraljevstvo, proglašen Feniksom umetnosti.
Uporedo sa njegovom muzičkom karijerom, traje i njegova vokacijska karijera:
– 1994.- 1997. – u romskim novinama Romano lil, Chavrikano lil, radi kao novinar i prevodilac;
– 1994.- 1997. – Radio Beograd – romski program, spiker, novinar i prevodilac;
– 1998. – performans u alternativnoj predstavi Svi različiti su jednaki, povodom Međunarodnog dana borbe protiv rasizma;
– 1998. – izvođenje, organizacija, prevod i muzika za romsku lutkarsku predstavu Sasa pe jekh ivend – Bilo jednom jedne zime;
– 1998. – saradnja na prevodu i muzici za film Crna mačka, beli mačor Emira Kusturice;
– od 1998. godine do današnjih dana direktor Romskog kulturnog centra Beograd;
– 1999. – koordinator u pozorišnoj radionici, Međunarodna unija Roma, Romska kultura i jezik – letnja škola Berlin;
– 2000. – producent i glumac u pozorišnoj predstavi Krvava svadba, Federika Garsije Lorke, Romsko pozorište Vareso aver – Budimpešta;
– 2000. – producent, glumac i kompozitor u predstavi Žak ili Pokornost, Ežena Joneskog u izvođenju pozorišta Vareso aver iz Budimpešte;
– 2001. – glumac i kompozitor u predstavi Bahanalije, Gorana Stefanovskog, Romski teatar Raidna, Beograd;
– 2003. – učešće u muzičkom projektu Romano suno – Radio B92;
– 2003. – učešće na 11. Evropskom bijenalu mladih umetnika – Atina;
– 2003. – producent, glumac i kompozitor u predstavi Miris točka, Romski teatar Raidna, Beograd;
– 2017. – kustos nemačkog projekta Romski digitalni arhiv;
Za pozorišnu predstavu Krvava svadba Federika Garsije Lorke na Festivalu Civic Europe u Varšavi – Poljska je 2001. godine osvojio prvu nagradu, koju mu je uručio lično tadašnji predsednik Poljske Aleksandar Kvašnjevski.
Do sada je objavio i dve publikacije: Romski mediji u Jugoslaviji, razvoj i mogućnosti (1997.) i Istorija romskog pozorišta (1999.)
U Evropskom centru za prava Roma (ERRC) obavljao je praksu kao koordinator za romski jezik.
OSTALI ČLANOVI :
Dušan Gnjigić , bubanj
Milorad Jevremović , violina
Saša Jazarević , harmonika